غش در معامله ملکی چیست؟🔍| مجازات⚖️| نمونه دادخواست | تفاوت کم فروشی با غش

تقلب یا غش، از نظر لغوی به معنای گول زدن و فریب دادن است و یکی از مسائلی است که در حوزه معاملات به طور جدی مورد بحث قرار می‌گیرد. در واقع، تقلب در معاملات به معنای ارائه کالا یا خدمات با کیفیت پایین‌تر یا با عیوب به عنوان کالاهای کامل و با کیفیت عالی به مشتری است. عملیاتی همچون پنهان کردن عیوب کالا یا ارائه اطلاعات نادرست درباره محصول، به عنوان تقلب در نظر گرفته می‌شود. این نوع تقلب در معاملات ملکی و امور دیگر، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی جدی را به همراه دارد و به عنوان یکی از گناهان بزرگ در فقه اسلامی شناخته می‌شود.

تقلب در معاملات، به شدت در روایات اسلامی منع شده است و پیامدهای منفی آن باعث شده که در قوانین اسلامی، مجازات‌های سنگینی برای آن تعیین شود. در حقوق مدنی، این نوع تقلب به عنوان تدلیس و غبن شناخته می‌شود و معاملاتی که تحت تقلب صورت گرفته باشند، به عنوان غیرنافذ و باطل در نظر گرفته می‌شوند.

🤔 غش در معامله ملکی به چه معناست؟

در حین انعقاد قراردادهای خرید و فروش، شرایط صحیح بودن معامله موضوع اهمیت بسیاری دارد. اما ممکن است در برخی موارد، یکی از طرفین، عملیاتی را انجام دهد که منجر به فریب یا گول‌زدن طرف مقابل گردد، این موضوع را به نام “غش در معامله” شناخته‌اند. پس مفهوم غش در معامله چیست؟ با توجه به تحلیل‌ها، غش در معامله به معنای انجام اقداماتی توسط یکی از طرفین (معمولاً فروشنده) در شرایط خاص، به منظور فریب دادن طرف مقابل (معمولاً خریدار یا مشتری) است. این اقدامات به گونه‌ای است که اگر طرف مقابل از آنها آگاهی نداشته باشد، احتمالاً موافقتی برای انجام معامله نمی‌کند.

همچنین، مفهوم مشابهی به نام تدلیس در ازدواج نیز وجود دارد که در آن یکی از طرفین با اظهاراتی غلط یا پنهان کردن اطلاعات مهم، طرف دیگر را به ازدواج با خود می‌اندازد. با این توضیحات، می‌توان گفت که غش در معامله، مربوط به شرایطی است که یک معامله میان خریدار و فروشنده صورت می‌گیرد و یکی از طرفین (معمولاً فروشنده) با پنهان داشتن اطلاعات یا ارائه اطلاعات نادرست، طرف مقابل را فریب می‌دهد تا موافقتی برای انجام معامله بدهد.

🧐 تحلیل شرایط و موارد غش در معامله ملکی

در قوانین مدنی، مفهوم غش در معامله یا همان تدلیس، به‌طور رسمی مورد بررسی قرار گرفته و شرایط و احکام آن مشخص شده است. اما شرایط غش در معامله چیست؟ یکی از شرایط اصلی غش در معامله، انجام عملیاتی توسط یکی از طرفین معامله (معمولاً فروشنده) است که منجر به فریب یا گول‌زدن طرف مقابل وی شود. این اقدامات باعث می‌شود که طرف مقابل، توانایی تشخیص این امر را نداشته و در نتیجه معامله را انجام دهد.

شرایط و مواردی که ممکن است منجر به غش در معامله شوند، عبارتند از:

۱. کم‌فروشی یا گران‌فروشی: این امر ممکن است زمانی رخ دهد که فروشنده با دستکاری ترازو یا اضافه کردن موارد دیگر به کالای فروخته شده، طرف مقابل را فریب دهد و او از این موضوع آگاه نباشد.

۲. جلوه دادن به مورد معامله: فروشنده ممکن است با انجام اقداماتی، محاسنی را درباره معامله ایجاد کند، در حالی که واقعاً موجود نیستند. مثلاً آب زدن به سبزی‌ها یا رنگ کردن میوه‌های نارس.

۳. پنهان‌کردن عیوب مورد معامله: فروشنده ممکن است اقدام به پنهان‌کردن معایب کالا از خریدار نماید، مانند رنگ‌کردن ماشین تصادفی.

۴. نشان دادن چیزی بر خلاف جنس و ماهیت آن: ممکن است فروشنده به جای کالایی که اعلام کرده است، کالای دیگری را عرضه کند.

علاوه بر این، شرط غش در معامله در مورد کالاهایی مصداق خواهد داشت که معین باشند، یعنی کالایی که قابل شناسایی در دنیای واقعی باشد، مانند ماشین یا خانه. در صورتی که معامله از نوع عین کلی باشد، غش در معامله ایجاد نخواهد شد و می‌توان از فروشنده خواست که مال معیوب را تعویض کند. لازم به ذکر است که غش در معامله ممکن است توسط فروشنده یا حتی خریدار انجام شود. در برخی موارد، خریدار نیز ممکن است با انجام اقداماتی، به دلایلی همچون عدم اطلاع یا ازدیاد تلاش برای خرید، غش در معامله ایجاد کند.

🤏🏻 تفاوت میان کم‌ فروشی و غش در معامله ملکی

کم‌فروشی و غش در معامله از دو رویکرد متفاوت به معامله نشات می‌گیرند، هرچند در برخی موارد تداخل دارند. درحقیقت، غش در معامله یکی از حالت‌های کم‌فروشی است، اما این دو مفهوم به طور معنایی و تفاوت‌هایی دارند.

کم‌فروشی: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که کالا یا خدماتی با کیفیت یا میزان مطلوبی به خریدار ارائه نشود، اما قیمت آن به اندازه‌ای کاهش یافته است که هنوز جذابیت خرید برای مشتری دارد. مثلاً، یک فروشنده ممکن است وزن کالایی را کمتر از واقعیت نشان دهد تا قیمت آن را پایین بیاورد و مشتری را جذب کند.

غش در معامله: در اینجا، فرد یا نهادی با عملیات متقلبانه و غیر قانونی، کالا یا خدمات را به مشتریان فروخته و آن‌ها را فریب داده است. مشتری اصلاً از وجود عیب‌ها یا کمبودهای کالا یا خدمات مطلع نیست و به اعتقاد غلطی از ارزش و کیفیت آنها می‌رسد. به عنوان مثال، یک شخص ممکن است شیر را با آب ترکیب کرده و به عنوان شیر خالص به مشتری فروخته و او را فریب دهد.

فرض کنید یک خریدار قصد خرید ویلا در قائمشهر را دارد. او ممکن است با یک فروشنده ناصادق مواجه شود که ویلا را با نشانه‌های جعلی از لوکس و زیبایی تزئین کرده است، اما در واقعیت ویلا عیب‌ها و نقصان زیادی دارد (غش در معامله). از طرف دیگر، فرض کنید فروشنده ویلا، مساحت و امکانات واقعی ویلا را به درستی به خریدار اطلاع‌رسانی نموده است، اما قیمتی را اعلام کرده که از ارزش واقعی ویلا کمتر است (کم‌فروشی).

به طور کلی، کم‌فروشی ممکن است بر اساس عوامل متعددی اتفاق بیفتد، در حالی که غش در معامله معمولاً به فریب و خداحافظی از قوانین و مقررات مربوط به معاملات اشاره دارد.

⚖️ حکم غش در معامله ملکی

در شرایطی که متعاملین، پس از انجام غش در معامله توسط یکی از طرفین، فریب بخورند، سوالی که مطرح می‌شود این است که حکم غش در معامله چیست و چه تبعات حقوقی برای طرفین معامله به دنبال خواهد داشت؟ با توجه به ماده 439 و 440 قانون مدنی، اگر فروشنده به تدلیس یا غش در معامله مشغول باشد، خریدار حق فسخ قرارداد را برای اعمال خیار تدلیس خواهد داشت. به همین ترتیب، اگر خریدار نیز در معامله فریب فروشنده را به دست آورده باشد، فروشنده نیز می‌تواند از خیار تدلیس بهره‌مند شود و یا به انجام معامله پایان دهد.

حکم غش در معامله به‌اختصار به این معناست که معامله به‌طور معمول ادامه می‌یابد، اما با این وجود، خریدار یا فروشنده می‌توانند از خیار تدلیس استفاده کنند. این بدین معناست که معامله ممکن است مطابق با شرایط قرارداد ادامه یابد یا ممکن است اصلاً بطلان قراردادی را به همراه داشته باشد. به‌عنوان مثال، در یک معامله خرید ویلا در سوادکوه، اگر خریدار دریابد که ویلا به عنوان یک ویلا معمولی ارائه نشده و مثلاً ساختار آن به طور مشخصی تغییر یافته است، او می‌تواند از خیار تدلیس برای فسخ قرارداد استفاده کند.

به طور کلی، حکم غش در معامله معمولاً به این معناست که امکان ادامه معامله وجود دارد، اما طرفین ممکن است از حقوقی که برای خود در نظر گرفته‌اند، استفاده کنند. این موضوع در شرایطی که اطلاعاتی پنهان شده و یا تدلیس انجام شده باشد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

🔴 مجازات غش در معامله ملکی در قانون اسلامی

در قانون اسلامی، غش در معامله ملک به عنوان یک جرم جدی محسوب می‌شود که متضمن فریب دادن خریدار و فروشندگان ملک عیب‌دار به او است. این عمل به عنوان کلاهبرداری شناخته می‌شود، زیرا فروشنده با استفاده از تقلب و غش در معامله، پولی را از خریدار دریافت می‌کند که ارزش واقعی آن را ندارد. بر اساس ماده یک قانون کلاهبرداری، مجازات‌های زیر برای غش در معامله ملک تعیین شده است:

1. برگرداندن اصل مال: فروشنده متقلب ملزم است مال دریافتی را به خریدار بازگرداند.
2. حبس از 1 تا 7 سال: فرد متقلب ممکن است به مدت حبس از یک تا هفت سال محکوم شود، به عنوان مجازات اصلی برای این جرم.
3. پرداخت جزای نقدی: فرد متقلب موظف است جزای نقدی معادل با مالی که دریافت کرده است را به دولت یا خریدار پرداخت کند.

این مجازات‌ها به عنوان تدابیر قانونی در نظر گرفته شده‌اند تا از وقوع غش در معاملات ملکی جلوگیری شود و جبران زیان به خریدار امکان‌پذیر شود.

✏️ نحوه شکایت از غش در معامله و اعمال حقوقی

در مواجهه با غش در معامله، رویه‌های مختلفی برای شکایت و اعمال حقوقی وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین راه‌های اعمال حقوقی در این زمینه، استناد به خیار تدلیس و فسخ قرارداد است. به موجب ماده ۴۴۰ قانون مدنی، شخص متضرر از غش در معامله باید بلافاصله پس از آگاهی از تدلیس، حق فسخ قرارداد را اعمال نماید، در غیر این صورت این حق را از دست خواهد داد.

نحوه فسخ قرارداد در صورت غش در معامله به این صورت است که شخص متضرر از تدلیس باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و یک نمونه اظهارنامه اعلام فسخ قرارداد را به طرف مقابل ارائه دهد. سپس، دادخواست تایید فسخ را نیز ثبت کند.

علاوه بر این، اگر فردی به عنوان فرد فریب کار معرفی شود و به اتهام تدلیس و کلاهبرداری در معامله مورد تحقیق قرار گیرد، می‌تواند به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و یک شکایت کیفری به جرم تدلیس و کلاهبرداری در معامله را تنظیم کند. در این صورت، مسئولین قضایی بر اساس ماده ۱ قانون تشدید مجازات ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری، در صورت اثبات این جرم، می‌توانند به مجازاتی از حبس و جریمه نقدی متصل به بازپرداخت دارایی‌های ناحیه خواهند رسید.

در پایان، شایسته به ذکر است که شکایت از غش در معاملات و اعمال مجازات‌های کیفری برای فریب‌کاران، نیازمند ارائه اطلاعات و شواهدی محکم است. در صورتی که رویه‌های قضایی به‌نحو کافی اثربخش نباشد، فسخ معامله پس از غش در آن بهترین راه حل خواهد بود.

🧾 نمونه‌ های غش در معامله

1. مخفی کردن عیوب محصول: در این حالت، فروشنده عیب و ایراد موجود در محصول را مخفی کرده و به خریدار اطلاع نمی‌دهد. به عنوان مثال، فروشنده ممکن است عیب‌های ماشین تصادفی را با رنگ کردن مخفی کند و به خریدار اطلاع ندهد تا او متوجه نشود و ماشین را به او بفروشد.
2. نمایش غلط محصول: در این شرایط، فروشنده ممکن است برای جلب توجه و فروش بهتر، محصول را به شکلی نمایش دهد که واقعیت آن با گفته‌های او مغایرت دارد. به عنوان مثال، او ممکن است آب را روی سبزی‌ها پاشیده و آن‌ها را تازه‌تر نشان دهد، در حالی که سبزی‌ها واقعاً کهنه و نیازمند استفاده فوری هستند.
3. نمایش کالایی با جنس مخالف: در این حالت، فروشنده کالا را به شکلی نشان می‌دهد که با جنس و ماهیت واقعی آن مغایرت دارد. به عنوان مثال، او ممکن است آهن را با نقره یا طلا آبکاری کند تا خریدار آن را به عنوان نقره یا طلا بخرد، در حالی که واقعیتاً آن آهن است.

این نمونه‌ها نشان‌دهنده روش‌های مختلفی هستند که فروشندگان ممکن است از آن‌ها برای فریب و فحشا در معاملات استفاده کنند.

غشّ در معامله از نظر قرآن

یکی از شاخه‌های کسب حرام، غشّ یا تقلّب در معامله است. این به معنای پنهان کردن عیوب و نقصان یک محصول یا مالی که می‌خواهید به فروش برسانید، و ارائه آن به شکلی که به خریدار به نظر می‌رسد خوب و صحیح است. به عبارت دیگر، این اقدام به فریب و فحشا در معاملات، از جمله کسب حرام محسوب می‌شود.

برای مثال، شخص ممکن است عیب‌های جنسی را که می‌خواهد بفروشد را پنهان کرده و به صورت یک جنس خوب و بی‌عیب و نقص به مشتری عرضه کند. یا ممکن است عیب‌های پولی را که به طرف بدهکار است، مخفی کرده و به شکلی که به نظر می‌رسد مبلغ درست و صحیحی را به وی ارائه دهد. این اقدامات، در فرآیند معامله، به عنوان یکی از مصادیق کسب حرام شناخته می‌شوند.

📝 نمونه دادخواست غش در معامله

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب …….. (نام شهرستان محل وقوع بزه یا محل اقامت یا اختفاء متهم)

با سلام

احتراماً به استحضار می‌رساند:

اینجانب در تاریخ …….. تصمیم گرفتم ملکی را برای سکونت خریداری نمایم و به این منظور به دفتر املاکی مراجعه کردم. مشتکی عنه با بیان مشخصات یک ملک و ارائه مدارک آن خود را به عنوان مالک معرفی نمودند. و بنده همراه با ایشان به محل ملک مورد نظر مراجعه نمودم و پس از مشاهده ملک و با توجه به مشخصات و مدارک آن تصمیم به خرید گرفتم.

مشتکی عنه با مانورهای متقلبانه و صحنه سازی بنده را اغفال کرده و مبلغ …………. را جهت پیش پرداخت انعقاد قرارداد به ایشان پرداخت نمودم و رسیدی نیز دریافت کردم. مشتکی عنه پس از دریافت مبلغ ناپدید شدند و هیچگونه خبری از ایشان بدست نیاوردم.

پس از مدتی اطلاع یافتم که مشتکی عنه مالک آن ملک نبوده‌اند و از شواهد و مدارک دیگران و جعل اسنادی در جهت فریب بنده استفاده کرده‌اند و علاوه بر اینجانب، اموال افراد دیگری را نیز با این روش برده‌اند.

لذا با توجه به شرح موضوع و ادله اینجانب که شامل …………………. می‌شود و با استناد به ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، تعقیب و مجازات ایشان را به اتهام کلاهبرداری استدعا دارم.

همچنین با توجه به خسارت وارده به اینجانب که به مبلغ …….. است، بدواً صدور و اجرای فوری قرار تأمین خواسته مورد استدعاست.